บทสวดในงานศพแปลแล้วมีความหมายว่าอย่างไรครับ?

บทสวดในงานศพเรียกว่าบทสวดพระอภิธรรมเป็นคำสอนขั้นสูง ที่มีเนื้อหาละเอียดลึกซึ้ง เป็นสุดยอดธรรมของพระพุทธองค์

พระอภิธรรมไม่ได้กล่าวถึงสัตว์ บุคคล แต่พระองค์ทรงจำแนกธรรมออกเป็นกุศล อกุศล และอัพยากฤต(ธรรมที่ไม่ใช่กุศลและอกุศล)ท่านทรงจำแนกเป็นขันธ์ ๕ อายตนะ ๑๒ ธาตุ ๑๘ อินทรีย์ ๒๒ อันเป็นไปตามเหตุปัจจัย ซึ่งต้องเสื่อมสลายไปตามสภาวะ ไม่สามารถตั้งอยู่ได้ตลอดไป

พระอภิธรรมคัมภีร์มี 7 บท (7 คัมภีร์) ตามตำนานพระพุทธเจ้ายกขึ้นมาแสดงแก่พุทธมารดาฟังที่สวรรค์ชั้นดาวดึงส์พร้อมเหล่าเทวดา ได้แก่

1.พระสังคิณี ว่าด้วยเรื่องธรรมที่เป็นกุศล กับ อกุศล

2.พระวิภังค์ ว่าด้วยเรื่องขันธ์ 5

3.พระธาตุกถา ว่าด้วยเรื่องการสงเคราะห์ธรรม

4.พระปุคคะละปัญญัติ ว่าด้วยที่ตั้งของบุคคล

5.พระกถาวัตถุ ว่าด้วยความจริงแท้

6.พระยะมะกะ ว่าด้วยธรรมที่เป็นคู่

7.พระมหาปัฏฐาน ว่าด้วยที่ตั้งใหญ่

โดยในครั้งพุทธกาล พระสัมมาสัมพุทธเจ้า เมื่อครั้งเสด็จไปโปรดพุทธมารดา ได้ยกพระอภิธรรม 7 คัมภีร์เพื่อตอบแทนพระคุณของมารดา จึงเลือกธรรมะแสดงแก่พุทธมารดาฟังที่สวรรค์ชั้นดาวดึงส์ เพราะเป็นสวรรค์ชั้นกลางๆ เทวดาชั้นต่ำก็สามารถขึ้นไปฟังได้ ชั้นที่สูงกว่าก็ลงมาฟังได้ ทำให้เหล่าเทวดาทั้งหลายได้บรรลุธรรมพร้อมกัน มีพระโสดาบันเป็นเบื้องต่ำ และอนาคามีเป็นเบื้องสูง พุทธมารดาทรงจุติที่สวรรค์ชั้นดุสิต เป็นสวรรค์ชั้นสูงกว่าดาวดึงส์ ใช้เวลาในการแสดง 3 เดือน (1 พรรษา) ปัจจุบันพระสงฆ์จึงใช้ธรรมะหมวดอภิธรรมเป็นบทสวดเนื่องในการสวดอภิธรรมศพ

สำหรับบทแปลพระอภิธรรมจากภาษาบาลีเป็นภาษาไทย จัดทำโดยพระมหาพรชัย กุสลจิตโต วัดราชสิทธาราม บางกอกใหญ่ กรุงเทพฯ มีดังนี้

อ่านคำแปลโดยละเอียดได้ที่ http://www.thaipost.net/index.asp?bk=xcite&post_da...

จริงๆ แล้ว บทสวดที่ใช้สวดในงานศพ เรียกว่าพระอภิธรรม ครับ มีทั้งหมด 9 บท ประกอบด้วย

1.พระสังคิณี

2.พระวิภังค์

3.พระธาตุกถา

4.พระปุคคลบัญญัติ

5.พระกถาวัตถุ

6.พระยมก

7.พนะมหาปัฎฐาน

8.บังสุกุลตาย

9.ธัมมะสังคิณีมาติกา

พระอภิธรรม เป็นธรรมะขั้นสูงที่มีเนื้อหาเกี่ยวกับปรมัตถธรรม 4 ประการ อันได้แก่ จิต เจตสิก รูป นิพพาน พระอภิธรรมคือแก่นของพระพุทธศาสนา มีเนื้อหาสุขุมลึกล้ำ อันน้ำไปสุ่ความรู้ความเข้าใขในเรือ่งธรรมชาตของชีวิต เรื่องของกรรมและการส่งผลของการปฏิบัติ เรื่องของภพภูมิต่างๆ เรื่องของการเวียนว่ายตายเกิด และเรื่องของการปฏิบัติเพื่อพ้นจากการเวียนว่ายตายเกิด ซึ่งเป็นจุดหมายอันสุงสุดในพระพุทธศาสนา

ประโยชน์ที่จะได้รับจากกการศึกษาพระอภิธรรม

* *จะทราบว่า หลักธรรมคำสอนที่ถูกต้องในพระพุทธศาสนาคืออะไร และหัวใจของพระพุทธศาสนาอยู่ที่ไหน

*จะเข้าใจธรรมชาติของร่างกายและจิตใจ ที่รวมกันเป็นชีวิต หรือ ขันธ์ ๕ อันประกอบด้วย รูป เวทนา สัญญส สังขาร และวิญญาณ

* จะมีความเข้าใจเรื่องของ "บัญญัติธรรม" และปรมัตถธรรม

*จะตัดสินได้ด้วยตนเองว่าอะไรคือ บุญ อะไรเป็น บาป

*จะมีความเข้าใจในเรื่องของการทำบุญมากขึ้น รู้ว่าจะต้องทำอย่างไรจึงจะได้อนิสงส์สูงสุด

*จะทราบว่า บุญ-บาป ที่ทำไปแล้ว กลับมาส่งผลได้อย่างไร ทำไมคนเราจึงเกิดมาแตกต่างกัน

*จะทราบว่า ตายแล้วไปไหน ชาติหน้ามีจริงหรือไม่ นรก สวรรค์ อยู่ที่ไหน

*เข้าใจกรรมและผลของกรรม(วà¸��บาก) เป็นอย่างดี

*จะเข้าใจเรื่องของการทำสมาธิและการปฏิบัติวิปัสสนากรรมฐานที่ถูกต้อง

*จะเข้าใจเรื่อง มรรค ผล นิพพาน อย่างถ่องแท้

*จะได้รับความรุ้ในสาระอื่นๆ อันเป้นประโยชน์ในการดำเนินชีวิตอีกมากมาย

ที่มา: http://www.dhammathai.org/webboard/view.php?No=336...

บทธรรมที่นิยมแสดงหรือสวดในงานศพก็คือ มาติกาพระอภิธรรมปิฎก หรือพระอภิธรรมมัตถสังคหะ สำหรับมาติกาพระอภิธรรมปิฎก อ่านได้ในพระอภิธรรมปิฎก และอรรถกถา เล่มที่ ๗๕ ขึ้นไป ส่วนพระอภิธรรมมัตถสังคหะ มีแปลเป็นภาษาไทยและมีวางจำหน่ายตามร้านขายหนังสือธรรมทั่วไป

....ส่วนมากจะสวดอภิธรรม ปัจจัย 24 เช่น ธรรมที่เป็นกุศล ธรรมที่เป็นอกุศล ธรรมที่ไม่ใช่กุศล ธรรมที่ไม่ใช่อกุศล สวดบท อภิณณหปัจจเวกขณะ เรามีความแก่เป็นธรรมดา จะล่วงพ้นความแก่ไปไม่ได้ เรามีความเจ็บเป็นธรรมดา จะล่วงพ้นความเจ็บไปไม่ได้ เรามีความตายเป็นธรรมดา จะล่วงพ้นความตายไปไม่ได้ เราจักต้องพลัดพรากจากของรัก ของชอบใจทั้งสิ้น เรามีกรรมเป็นของตน มีกรรมเป็นกำเนิด มีกรรมเป็นที่พึ่งอาศัย เราทำกรรมอันใดไว้ เป็นบุญหรือบาป เราจักได้รับผลของกรรมนั้น ฯลฯ

ที่มา: http://www.dhammahome.com/front/webboard/show.php?...

ธรรมทั้งหลายที่เป็นกุศล ธรรมทั้งหลายที่เป็นอกุศล ธรรมทั้งหลายที่เป็นอัพยากฤต ธรรมเหล่าไหนเป็นกุศล ในสมัยใด กามาวจรกุศลจิตที่สหรคตด้วยโสมนัส สัมปยุคด้วยญาณเกิดขึ้น ปรารภอารมณ์ใดๆ จะเป็นรุปารมณ์ก็ดี สัททารมณ์ก็ดี คันธารมณ์ก็ดี รสารมณ์ก็ดี โผฏฐัพพารมณ์ก็ดี ธรรมารมณ์ก็ดี ในสมัยนั้น ผัสสะ ความฟุ้งซ้านย่อมมี อีกอย่างหนึ่งในสมัยนั้น ธรรมเหล่าใดแม้อื่น มีอยู่ เป็นธรรมที่ไม่มีรูป อาศัยกันและกันเกิดขึ้น ธรรมเหล่านี้เป็นกุศล.

ธรรมะ ๓ อย่าง

ทางพระพุทธศาสนา พระพุทธเจ้าผู้ตรัสรู้ในสัจจะที่เป็นตัวความจริง จึงได้ตรัสแสดงไว้ทั้งหมด ว่าธรรมะคือส่วนที่ทรงอยู่ดำรงอยู่นี้มีเป็น ๓ คือ

กุสลาธรรมา ธรรมทั้งหลายที่เป็นกุศล

อกุสลาธรรมา ธรรมทั้งหลายที่เป็นอกุศล

อัพยากตาธรรมา ธรรมทั้งหลายที่เป็นอัพยากฤตคือไม่ใช่กุศลไม่ใช่อกุศล

กุสลาธรรมา อกุสลาธรรมา...

เมื่อจะชี้ตัวอย่างธรรมะที่เป็นส่วนกุศล ก็ได้มีอยู่ในบุคคลผู้เกิดมาเป็นมนุษย์ ยกข้อที่สำคัญที่สุดก็คือ สชาติปัญญา ปัญญาที่ได้มากับชาติคือความเกิด พร้อมทั้งสังขารร่างกาย จิตใจ อันพร้อมที่จะได้ปฏิบัติกระทำในทางพัฒนา คือทำให้เกิดความเจริญ นี้เป็นตัวอย่างของกุศลธรรม

ส่วนที่เป็นอกุศลธรรมนั้น ก็ยกตัวอย่างได้แก่ สัตว์เดรัจฉานทั้งหลาย ที่ไม่ได้ สชาติปัญญา มาเหมือนอย่างมนุษย์ มีร่างกายพร้อมทั้งจิตใจไม่อาจที่จะปฏิบัติ พัฒนาให้บังเกิดความเจริญ

อัพยากตาธรรมา...

ส่วนที่เป็นกลางๆนั้นก็หมายถึงร่างกายและจิตใจเองที่ได้มาโดยธรรมชาติธรรมดา ตลอดจนถึงการกระทำที่เป็นไปตามธรรมชาติธรรมดา เช่นการ ยืน เดิน นั่ง นอน การบริโภค การถ่าย ซึ่งเป็นไปตามธรรมดาของร่างกาย

เหล่านี้นับว่าเป็นของกลางๆ เช่นคนที่ต้องยืนเดินนั่งนอน ต้องกินดื่มทำพูดคิดต่างๆเป็นต้นดังกล่าว ไม่ใช่เป็นสิ่งที่เรียกว่าเป็นบุญ ไม่ใช่เป็นสิ่งที่เรียกว่าบาปไม่ใช่เป็นสิ่งที่เรียกว่าความดี ไม่ใช่เป็นสิ่งที่เรียกว่าความชั่ว

รวมความตามความเข้าใจของอิฉันเองก็คือ...

กุศลธรรม หรือ ความดี คือ ธรรมะ

อกุศลธรรม หรือ ความชั่ว คือ ธรรมะ

อัพยากฤตธรรม หรือ ความเป็นกลาง ไม่ดีและไม่ชั่ว ก็คือ ธรรมะ

และเมื่อเราวางใจให้เป็นกลาง มองทุกสิ่งในโลกได้ราบเรียบเสมอกันเมื่อใด นั่นเท่ากับการเดินทางอันแสนไกลของเราได้สิ้นสุดลงสักที